Grisen og levemåten hans.

av hildelasse

Denne bildekrusellen krever javaskript.

Det var ein gong grisen var lei av levemåten sin, og så fekk han det for seg at han skulle til tings og få dom for ein ny levemåte. Han fekk prøve lykka han som andre, anten det blei til det tynne eller det tjukke.

«Kva er det du har å klage over?» spurde skirvaren.

«Å, eg er så lei av levemåten min, far» svara grisen. Hesten får havre og kua får mjøldrikke, og så ligg dei tørt og godt i bås og spilltau attpå. Og eg får ikkje anna enn skuler og skyllevatn. Om dagen vassar eg i søyle, og om natta ligg eg og rullar meg i lort og våt halm. Er det rett og rettferd i slikt, skrivar?» spurde han.

Skrivaren fann at grisen førte saka si greit. Så leitte han i bøkene sine og gav grisen dom for ein ny levemåte. «Det er urimeleg at du skal ha det så mykje strengare», sa han. «frå no av skal du få kveite og erter og ligge i silkeseng.»

Ja, grisen takka og var så glad at han visste korkje natt eller dag. Og heile heimvegen gjekk han og mulla og smågrynta: «Kveite og erter, og ligge i silkeseng! Kveite og erter, og ligge i silkeseng! Kveite og erter, og ligge i silkeseng! »

Vegen gjekk gjennom nokre skograbbar og oppi eit holt låg reven og lydde på. Og han skulle nå straks utpå med fantestykka sine att. Og så til å pipe, fint og skarpt: «Skuler og rask, og ligge i boss!

Grisen brydde seg ikkje om han, men heldt på sitt: «Kveite og erter, og ligge i silkeseng! Men det dreiv på: «Skuler og rask, og ligge i boss! Skuler og rask, og ligge i boss! Skuler og rask, og ligge i boss!» Og til slutt seig det i grisen, og han byrja å ta etter.

Då han kom heim, spurde dei han korleis det hadde gått på tinget. «Fekk du dom for ein likare levemåte?» sa dei.

«Ja-vel. Ja- vel» sa grisen. «skuler og rask, og ligge i boss! Skuler og rask, og ligge i boss!

*******

Små bruk er ikkje nødvendigvis einsbetydande med god dyrevelferd, men eg vil påstå at store bruk slett ikkje er det. Dyras behov er på mange måtar veldig like våre. Å vere mett betyr ikkje automatisk at me har det bra. Dyra er født med ulike personlegdomar og ulike behov. Eg ser det på daggamle lam, kven som er tøffe og kven som er skeptiske, kven som vil ha utfordringar og kven som vil ha tryggleik. Eg ser det på hønene som ofte spaserar i par som gode vener, mens andre treng rom og vil helst vere i fred. Grisane Svanhild, Jørgen og Vidar var ein eigen liten gjeng, mens lille Hr. Brokk var ein trufast etterdiltar som ville ha kos. For produskjonsdyras skuld er eg redd for regjeringas forslag til jordbruksoppgjer. Dyra treng å bli sett. Mens dei lever er dei ingen vare. Ikkje før hjarta har slutta å slå er dei eit produkt. Det er fyrst då dei blir kjøtt. Bonden skal forvalte liv, råvarene våre gir respons, og alle involverte har ein smertegrense.

Eg nektar å godta at ein må bli så mykje støre for å bevise at ein er ein god bonde. Eg vil ha aksept for verdiskapingane som blir gjort, men som ofte har ein ikkje målbar verdi. Me har ikkje råd til å miste bøndane og matproduksjonen vår.

Eit levande landbruk fungerar som ein beredskap ved kriser. Me kan ikkje vere sikre på at me får importert all maten me treng på lang sikt. Me kan det nå, men me ser ikkje rundt neste sving. Å brakklegge bygdane er farleg. Å bygge ned matjord med kjøpesenter er risikabelt.  Mat må produserast der det er mogleg, ikkje bare der det er mest lønnsomt akkurat nå, og det gjeld like mykje globalt som lokalt. Me treng bredde og variasjon i produksjonsformer og geografisk plassering. Og maten kan godt bli dyrare, for me kastar faktisk eteleg mat for 14 milliardar, eller 255.000 tonn, i året.

Heia bonden!

 

 

Reklame